Neandertaller İnsan Genini Kontrol Ediyor!
Kırk bin yıl önce nesilleri tükenmiş olsa da neandertaller hâlâ bazı insanların hangi hastalıklara yakalanacaklarını, ne kadar uzun boylu olacaklarını ve bağışıklık sistemlerinin nasıl çalışacağını etkiliyorlar.
Bu, kuzenlerimizle elli bin yıl kadar önce kuzenlerimizle çiftleşen atalarımızdan miras kalmış Afrikalı olmayan neandertal DNA’lar sayesinde oluyor. Yapılan bir araştırma, bu genetik mirasın insanların genlerinin çalışmasını, sağlıkları için muhtemel sonuçlarla kontrol ediyor hâlâ.
Bunun kanıtları, ABD’deki 214 kişiden alınan DNA’ların Avrupalı ataları olan kişilere yoğunlaşan derinlemesine bir analizden geliyor. Bu kişilerin modern DNA’larını, genomu neandertallerden gelen ve 2008 yılında sıralanmış DNA’larla karşılaştıran Seattle’daki Washington Üniversitesi’nden Joshua Akey önderliğindeki bir ekip, hangi neandertal gen parçacıklarının varlığını sürdürdüğünü ve 52 farklı insan dokusu türünde halen etkin olduklarını tanımlamayı başardı.
Bu ekip bazı insanların aynı genin bir insan ve bir de neandertal kopyasına sahip olduğunu buldu. Akey ve iş arkadaşları bu genleri karşılaştırdıkları zaman, bu genlerden dörtte birinin, aynı genin modern ve neandertal versiyonları arasında etkinlik farklılıkları gösterdiklerini ortaya koydular. Daha da önemlisi araştırmacılar hangi varyantın üstünlüğü elinde tuttuğunu da söyleyebiliyorlar.
Neandertal Genlerin Üstünlüğü
Örneklerden birinde, neandertallerin bazı insanları şizofreniden koruduğunu ve daha uzun boylu olmalarını sağladığını ortaya çıkardı. ADAMTSL3 adlı bir gen şizofreni için bilinen bir risk faktörü. Ama varlığını sürdüren neandertal DNA’sının bu geni kontrol etme şekli riski azaltır ve boyu artırır.
“Çarpıcı bir şekilde, yaşayan bireylerde mevcut neandertal dizilimlerin elli bin yıldan fazla bir süre önce oluşan hibritleşmenin sessiz kalıntıları olmadığını, gen etkinliği üzerinde devam eden, yaygın ve ölçülebilir etkileri olduğunu bulduk,” diyor Akey.
Genlerin çoğu, bedenin farklı dokularında farklı işler yapan çeşitli proteinler üretebilir ki bu proteinin alt birimlerinin nasıl bir araya geldiğine bağlıdır. Akey’in çalışması, neandertal kalıntıların kilit çağdaş etkisinin, bir proteinin hangi varyantının bugün üretilmesini dikte ettiğini göstermektir.
